1. Muri make amateka yiterambere
Inganda za plastiki muri Bangladesh zatangiye mu myaka ya za 1960. Ugereranije no gukora imyenda ninganda zimpu, amateka yiterambere ni mugufi. Iterambere ry’ubukungu ryihuse rya Bangladesh mu myaka yashize, inganda za plastiki zabaye inganda zikomeye. Amateka magufi yiterambere ryinganda za plastike muri Bangladesh naya akurikira:
1960: Mu cyiciro cya mbere, ibishushanyo mbonera byakoreshwaga cyane cyane mu gukora ibikinisho, ibikomo, amakarita y’amafoto n’ibindi bicuruzwa bito, n’ibice bya pulasitike by’inganda za jute nabyo byakozwe;
1970: Yatangiye gukoresha imashini zikoresha mu gukora inkono ya plastike, amasahani nibindi bicuruzwa byo murugo;
1980: Yatangiye gukoresha imashini yerekana firime kugirango ikore imifuka ya pulasitike nibindi bicuruzwa.
1990: Yatangiye gukora ibimanikwa bya pulasitike nibindi bikoresho byohereza hanze;
Mu ntangiriro z'ikinyejana cya 21: Yatangiye gukora intebe za pulasitike zibumbabumbwe, ameza, n'ibindi. Agace ka Bangaladeshi gatangiye gukora pulverizeri, extruders na pelletizeri zo gutunganya imyanda ya plastiki.
2. Imiterere yiterambere ryinganda
(1) Incamake yinganda shingiro.
Isoko ry’imbere mu nganda z’inganda za plastike muri Bangladesh ni hafi miliyoni 950 z’amadolari y’Amerika, hamwe n’amasosiyete arenga 5.000 y’inganda, cyane cyane imishinga mito n'iciriritse, cyane cyane mu nkengero z’imijyi nka Dhaka na Chittagong, itanga imirimo irenga miliyoni 1.2 mu buryo butaziguye kandi butaziguye. Hariho ubwoko burenga 2500 bwibicuruzwa bya pulasitike, ariko urwego rusange rwa tekiniki rwinganda ntiruri hejuru. Kugeza ubu, plastiki nyinshi zo murugo nibikoresho byo gupakira bikoreshwa muri Bangladesh byakorewe mu karere. Ikoreshwa rya plastiki kuri buri muntu muri Bangladesh ni kg 5 gusa, rikaba riri munsi cyane ugereranije n’ikigereranyo cya kg 80 ku isi. Kuva mu 2005 kugeza 2014, impuzandengo y’ubwiyongere buri mwaka y’inganda za plastiki muri Bangladesh yarenze 18%. Raporo y’ubushakashatsi bwakozwe mu mwaka wa 2012 na komisiyo y’umuryango w’abibumbye ishinzwe ubukungu n’imibereho myiza y’abaturage muri Aziya na pasifika (UNESCAP) yahanuye ko agaciro k’inganda z’inganda za plastiki zo muri Bangladesh zishobora kugera kuri miliyari enye z’amadolari y’Amerika mu 2020. Nk’inganda zikoresha abakozi, guverinoma ya Bangladesh yemeye ko ubushobozi bwo guteza imbere isoko ryinganda za plastiki kandi akayishyira mubikorwa byambere muri "Politiki y’inganda y’igihugu 2016" na "Politiki yohereza ibicuruzwa hanze 2015-2018". Dukurikije gahunda ya 7 y’imyaka itanu ya Bangladesh, inganda za plastiki zo muri Bangladesh zizarushaho guteza imbere ibicuruzwa bitandukanye byoherezwa mu mahanga kandi bitange inkunga ikomeye y’ibicuruzwa bigamije iterambere ry’inganda z’imyenda n’umucyo muri Bangladesh.
(2) Isoko ritumizwa mu mahanga.
Imashini n'ibikoresho hafi ya byose muri Bangladesh inganda za plastiki zitumizwa mu mahanga. Muri byo, abakora ibicuruzwa bito n'ibiciriritse cyane cyane bitumizwa mu Buhinde, Ubushinwa na Tayilande, hamwe n’abakora ibicuruzwa byo mu rwego rwo hejuru cyane cyane bitumizwa muri Tayiwani, Ubuyapani, Uburayi na Amerika. Umusaruro wimbere mububiko bwa plastike ni 10% gusa. Byongeye kandi, inganda za plastiki muri Bangaladeshi ahanini zishingiye ku gutumiza mu mahanga no gutunganya imyanda ya plastike. Ibikoresho bitumizwa mu mahanga ahanini birimo polyethylene (PE), polyvinyl chloride (PVC), polypropilene (PP), na terephthalate ya polyethylene (PET). Kandi polystirene (PS), ihwanye na 0.26% by’ibicuruzwa bitumizwa mu mahanga ku isi, biza ku mwanya wa 59 ku isi. Ubushinwa, Arabiya Sawudite, Tayiwani, Koreya y'Epfo na Tayilande ni byo bihugu bitanu by’ibicuruzwa bitanga ibikoresho fatizo, bingana na 65.9% by’ibicuruzwa bya pulasitiki bitumizwa mu mahanga muri Bangladesh.
(3) Ibyoherezwa mu mahanga.
Kugeza ubu, ibicuruzwa byoherezwa mu mahanga bya Bangladesh biri ku mwanya wa 89 ku isi, kandi bikaba bitaraboneka ibicuruzwa byinshi byohereza ibicuruzwa hanze. Mu mwaka w’ingengo y’imari wa 2016-2017, inganda zigera kuri 300 zo muri Bangaladeshi zohereje mu mahanga ibicuruzwa bya pulasitiki, bifite agaciro kayo koherezwa mu mahanga hafi miliyoni 117 z’amadolari y’Amerika, bikaba byatanze umusanzu urenga 1% muri GDP muri Bangladesh. Byongeye kandi, umubare munini w’ibicuruzwa bya pulasitiki bitaziguye byoherezwa mu mahanga, nk'ibikoresho by'imyenda, imbaho za polyester, ibikoresho byo gupakira, n'ibindi. Ibihugu n'uturere nka Polonye, Ubushinwa, Ubuhinde, Ububiligi, Ubufaransa, Ubudage, Kanada, Espagne, Ositaraliya, Ubuyapani , Nouvelle-Zélande, Ubuholandi, Ubutaliyani, Leta zunze ubumwe z'Abarabu, Maleziya na Hong Kong ni byo bihugu byohereza ibicuruzwa bya plastiki muri Bangladesh. Amasoko atanu y’ibicuruzwa byoherezwa mu mahanga, aribyo Ubushinwa, Amerika, Ubuhinde, Ubudage n’Ububiligi bingana na 73% by’ibicuruzwa byoherezwa mu mahanga bya Bangladesh.
(4) Kongera gutunganya imyanda ya plastike.
Inganda zitunganya imyanda ya plastike muri Bangaladeshi yibanda cyane ku murwa mukuru Dhaka. Hariho amasosiyete agera kuri 300 akora umwuga wo gutunganya imyanda, abakozi barenga 25.000, na toni zigera ku 140 z’imyanda ya pulasitike itunganywa buri munsi. Gutunganya imyanda ya plastiki yateye imbere mubice byingenzi byinganda za plastike muri Bangladesh.
3. Inzitizi nyamukuru
(1) Ubwiza bwibicuruzwa bya pulasitike bigomba kurushaho kunozwa.
98% by'inganda zikora plastike muri Bangladesh ni imishinga mito n'iciriritse. Benshi muribo bakoresha ibikoresho byubukanishi byahinduwe bitumizwa hanze hamwe nibikoresho byakozwe nintoki. Biragoye kugura ibikoresho byo murwego rwohejuru hamwe na automatike yo hejuru hamwe nubukorikori buhanitse hamwe namafaranga yabo, bigatuma ubwiza rusange bwibicuruzwa bya plastike muri Bangladesh. Ntabwo ari hejuru, ntabwo akomeye kurushanwa mpuzamahanga.
(2) Ibipimo ngenderwaho byibicuruzwa bya pulasitike bigomba guhuzwa.
Kutagira ubuziranenge bwibicuruzwa byihariye nabyo ni ikintu cyingenzi kibuza iterambere ry’inganda za plastiki muri Bangladesh. Kugeza ubu, Ikigo cy’ubuziranenge n’ibizamini bya Bangaladeshi (BSTI) bifata igihe kinini kugira ngo hashyizweho ibipimo ngenderwaho by’ibicuruzwa bya pulasitiki, kandi biragoye kumvikana n’abakora ku bijyanye no gukoresha igipimo cy’ubuyobozi bw’ibiribwa n’ibiyobyabwenge muri Amerika cyangwa komisiyo mpuzamahanga ya Codex Alimentarius CODEX igipimo cyibicuruzwa byo mu rwego rwa plastike. BSTI igomba guhuza ibipimo ngenderwaho by’ibicuruzwa bya pulasitike byihuse, kuvugurura ubwoko 26 bw’ibicuruzwa bya pulasitike byatanzwe, kandi bigashyiraho ibipimo ngenderwaho by’ibicuruzwa bya pulasitike hashingiwe ku bipimo by’ibyemezo bya Bangladesh ndetse n’ibihugu byoherezwa mu mahanga kugira ngo habeho umusaruro mwinshi- plastiki nziza yujuje ubuziranenge mpuzamahanga. Ibicuruzwa byo kuzamura irushanwa mpuzamahanga ryibicuruzwa bya Meng Plastics.
(3) Imicungire yinganda zitunganya imyanda ya plastike igomba kurushaho gushimangirwa.
Ibikorwa remezo bya Bangladesh birasubira inyuma, kandi sisitemu nziza yo gucunga imyanda, amazi mabi hamwe n’imiti ikoreshwa neza. Nk’uko amakuru abitangaza, buri mwaka byibura toni 300.000 z’imyanda ya pulasitike bajugunywa mu nzuzi n’ibishanga muri Bangladesh buri mwaka, bikaba bibangamira cyane ibidukikije. Kuva mu 2002, guverinoma yabujije gukoresha imifuka ya polyethylene, kandi gukoresha imifuka yimpapuro, imifuka yimyenda n’imifuka ya jute byatangiye kwiyongera, ariko ingaruka z’iryo tegeko ntizigaragara. Uburyo bwo kuringaniza neza umusaruro w’ibicuruzwa bya pulasitike no gutunganya imyanda ya pulasitike no kugabanya ibyangizwa n’imyanda ya pulasitike ku bidukikije n’imibereho ya Bangladesh ni ikibazo leta ya Bangladeshi igomba gukemura neza.
(4) Urwego rwa tekiniki rwabakozi mu nganda za plastiki rugomba kurushaho kunozwa.
Mu myaka yashize, guverinoma ya Bangaladeshi yafashe ingamba zitandukanye zo kuzamura ubumenyi bw'umwuga bw'abakozi bayo. Kurugero, Ishyirahamwe ry’abakora ibicuruzwa n’ibicuruzwa byo muri Bangaladeshi ryatangije ishyirwaho ry’ikigo cya Bangladesh Institute of Plastic Engineering and Technology (BIPET) hagamijwe kunoza urwego rwa tekiniki rw’abakozi bo mu nganda za plastiki bo muri Bangladesh binyuze mu masomo y’imyuga n’ubuhanga. Ariko muri rusange, urwego rwa tekiniki rwabakozi ba plastike bo muri Bangladesh ntiruri hejuru. Guverinoma ya Bangaladeshi igomba kurushaho kongera amahugurwa kandi ikanashimangira guhanahana tekinike no kongerera ubushobozi ibihugu bikomeye bitanga amashanyarazi nka Chine n'Ubuhinde kugira ngo bitezimbere urwego rusange rwa tekiniki rw’inganda za plastiki muri Bangladesh. .
(5) Inkunga ya politiki igomba kurushaho kongerwa.
Ku bijyanye n’inkunga ya politiki ya leta, inganda za plastiki zo muri Bangladesh ziri inyuma cyane y’inganda zikora imyenda. Kurugero, Gasutamo ya Bangladesh igenzura uruhushya rwabashinzwe gukora plastike buri mwaka, mugihe rugenzura abakora imyenda rimwe mumyaka itatu. Umusoro wamasosiyete yinganda za plastike nigipimo gisanzwe, ni ukuvuga 25% kumasosiyete yashyizwe ku rutonde na 35% kubigo bitashyizwe ku rutonde. Umusoro w’inganda ku nganda zikora imyenda ni 12%; muri rusange nta musoro woherezwa mu mahanga ku bicuruzwa bya pulasitike; imipaka ntarengwa yo gusaba ikigega cyo guteza imbere ibyoherezwa mu mahanga muri Bangladesh (EDF) ku nganda zikora plastike ni miliyoni imwe y'amadolari y'Amerika, naho uruganda rukora imyenda ni miliyoni 25 z'amadolari y'Amerika. Mu rwego rwo kurushaho guteza imbere iterambere ry’inganda za plastiki muri Bangladesh, izindi nkunga za politiki zitangwa n’inzego za leta nka Minisiteri y’ubucuruzi n’inganda muri Bangladesh zizaba ingenzi cyane.
