(Kituo cha Utafiti wa Biashara cha Afrika) Tangu uhuru wake, Moroko imekuwa moja ya nchi chache barani Afrika zilizojitolea kwa maendeleo ya tasnia ya magari. Mnamo 2014, tasnia ya magari ilizidi tasnia ya fosfati kwa mara ya kwanza na ikawa tasnia kubwa zaidi inayozalisha usafirishaji nchini.
1. Historia ya maendeleo ya tasnia ya magari ya Moroko
1) Hatua ya awali
Tangu uhuru wa Morocco, imekuwa moja ya nchi chache barani Afrika zilizojitolea kwa maendeleo ya tasnia ya magari, isipokuwa Afrika Kusini na falme zingine za magari.
Mnamo 1959, kwa msaada wa Kikundi cha Magari cha Fiat cha Italia, Moroko ilianzisha Kampuni ya Utengenezaji Magari ya Moroko (SOMACA). Kiwanda hiki hutumiwa sana kukusanya magari ya chapa ya Simca na Fiat, na kiwango cha juu cha uzalishaji wa kila mwaka wa magari 30,000.
Mnamo 2003, kwa kuzingatia hali mbaya ya utendaji wa SOMACA, serikali ya Moroko iliamua kusitisha mkataba na Fiat Group na kuuza hisa zake 38% katika kampuni hiyo kwa Kikundi cha Renault cha Ufaransa. Mnamo 2005, Kikundi cha Renault kilinunua hisa zake zote za kampuni ya utengenezaji wa magari ya Morocco kutoka Fiat Group, na kuitumia kampuni hiyo kukusanya Dacia Logan, chapa ya gari ya bei rahisi chini ya kikundi. Inapanga kuzalisha magari 30,000 kwa mwaka, nusu ambayo husafirishwa kwa eneo la Euro na Mashariki ya Kati. Magari ya Logan haraka ikawa chapa ya gari inayouzwa zaidi nchini Morocco.
2) Hatua ya maendeleo ya haraka
Mnamo 2007, tasnia ya magari ya Moroko iliingia katika hatua ya maendeleo ya haraka. Mwaka huu, serikali ya Moroko na Renault Group walitia saini makubaliano ya kuamua kwa pamoja kujenga kiwanda cha magari huko Tangier, Moroko na uwekezaji wa jumla ya euro milioni 600, na pato la kila mwaka la magari 400,000, 90% ambayo yatauzwa nje .
Mnamo mwaka wa 2012, kiwanda cha Renault Tangier kilianza kutumika rasmi, haswa ikizalisha magari ya bei ya chini ya Renault, na mara ikawa mmea mkubwa zaidi wa kusanyiko la magari barani Afrika na eneo la Kiarabu.
Mnamo 2013, awamu ya pili ya mmea wa Renault Tangier ilianza kutumika rasmi, na uwezo wa uzalishaji wa kila mwaka uliongezeka hadi magari 340,000 hadi 400,000.
Mnamo 2014, mmea wa Renault Tangier na ushikiliaji wake wa SOMACA kweli ulizalisha magari 227,000, na kiwango cha ujanibishaji cha 45%, na imepanga kufikia 55% mwaka huu. Kwa kuongezea, kuanzishwa na ukuzaji wa Kiwanda cha Kusanyiko cha Magari cha Renault Tanger kimeendeleza ukuzaji wa tasnia ya mto wa magari inayozunguka. Kuna zaidi ya viwanda 20 vya sehemu za magari karibu na kiwanda, pamoja na Denso Co, Ltd, mtengenezaji wa vifaa vya kukanyaga Kifaransa Snop, na Valeo wa Ufaransa Valeo, mtengenezaji wa glasi ya magari ya Ufaransa Saint Gobain, mkanda wa kiti cha Japani na mtengenezaji wa mkoba wa Takata, na magari ya Amerika. mtengenezaji wa mfumo wa elektroniki Visteon, kati ya zingine.
Mnamo Juni 2015, Kikundi cha Peugeot-Citroen cha Ufaransa kilitangaza kuwa kitawekeza euro milioni 557 nchini Moroko kujenga kiwanda cha kusanyiko la magari na pato la mwisho la kila mwaka la magari 200,000. Itazalisha sana magari ya bei ya chini kama vile Peugeot 301 kwa kusafirisha kwa masoko ya jadi barani Afrika na Mashariki ya Kati. Itaanza uzalishaji mnamo 2019.
3) Sekta ya magari imekuwa tasnia kubwa zaidi ya kuuza nje ya Moroko
Kuanzia 2009 hadi 2014, kiwango cha mauzo ya kila mwaka cha tasnia ya magari ya Moroko kiliongezeka kutoka dirham bilioni 12 hadi dirham bilioni 40, na sehemu yake katika usafirishaji jumla wa Moroko pia iliongezeka kutoka 10.6% hadi 20.1%.
Uchambuzi wa data kwenye masoko ya marudio ya pikipiki unaonyesha kuwa kutoka 2007 hadi 2013, masoko ya marudio ya pikipiki yamejilimbikizia sana katika nchi 31 za Ulaya, zikiwa na 93%, kati ya hizo 46% ni Ufaransa, Uhispania, Italia na Uingereza mtawaliwa Ni 35%, 7% na 4.72%. Kwa kuongezea, bara la Afrika pia linachukua sehemu ya soko, Misri na Tunisia ni 2.5% na 1.2% mtawaliwa.
Mnamo 2014, ilizidi tasnia ya fosfati kwa mara ya kwanza, na tasnia ya magari ya Moroko ikawa tasnia kubwa zaidi ya mapato nje ya Morocco. Waziri wa Viwanda na Biashara wa Moroko Alami alisema mnamo Novemba 2015 kuwa kiasi cha kuuza nje cha tasnia ya magari ya Moroko kinatarajiwa kufikia dirham bilioni 100 mnamo 2020.
Ukuaji wa haraka wa tasnia ya magari umeboresha ushindani wa bidhaa za kuuza nje za Moroko kwa kiwango fulani, na wakati huo huo ikaboresha hali ya upungufu wa muda mrefu wa biashara ya nje ya Moroko. Katika nusu ya kwanza ya 2015, ikiendeshwa na mauzo ya nje kutoka kwa tasnia ya magari, Moroko ilikuwa na ziada ya biashara na Ufaransa, mshirika wake wa pili kwa biashara, kwa mara ya kwanza, kufikia euro milioni 198.
Inaripotiwa kuwa tasnia ya kebo ya magari ya Morocco imekuwa tasnia kubwa zaidi katika tasnia ya magari ya Moroko. Kwa sasa, tasnia imekusanya zaidi ya kampuni 70 na kufanikisha mauzo ya nje ya dirham bilioni 17.3 mnamo 2014. Walakini, wakati mmea wa mkutano wa Renault Tangier ulipoanza kutumika mnamo 2012, usafirishaji wa gari la Moroko uliongezeka kutoka Dh1.2 bilioni mnamo 2010 hadi Dh19. Bilioni 5 mwaka 2014, kiwango cha ukuaji wa kila mwaka cha zaidi ya 52%, kupita kiwango cha awali. Uuzaji nje wa tasnia ya kebo.
2. Soko la gari la ndani la Morocco
Kwa sababu ya idadi ndogo ya watu, soko la magari la ndani nchini Moroko ni ndogo. Kuanzia 2007 hadi 2014, mauzo ya ndani ya gari ya kila mwaka yalikuwa kati ya 100,000 na 130,000 tu. Kulingana na data kutoka Chama cha Waagizaji wa Pikipiki, mauzo ya Pikipiki yaliongezeka kwa 1.09% mnamo 2014, na mauzo ya magari mapya yalifikia 122,000, lakini bado ilikuwa chini kuliko rekodi ya 130,000 iliyowekwa mnamo 2012. Miongoni mwao, bei rahisi ya Renault chapa ya gari Dacia ndio muuzaji bora. Takwimu za mauzo ya kila chapa ni kama ifuatavyo: Mauzo ya Dacia magari 33,737, ongezeko la 11%; Mauzo ya Renault 11475, kupungua kwa 31%; Mauzo ya Ford magari 11,194, ongezeko la 8.63%; Mauzo ya Fiat ya magari 10,074, ongezeko la 33%; Mauzo ya Peugeot 8,901, Chini 8.15%; Citroen iliuza magari 5,382, ongezeko la 7.21%; Toyota iliuza magari 5138, ongezeko la 34%.
3. Sekta ya magari ya Morocco huvutia uwekezaji wa kigeni
Kuanzia 2010 hadi 2013, uwekezaji wa moja kwa moja wa kigeni uliovutiwa na tasnia ya pikipiki uliongezeka sana, kutoka dirham milioni 660 hadi dirham bilioni 2.4, na sehemu yake ya uwekezaji wa moja kwa moja wa kigeni uliovutiwa na sekta ya viwanda iliongezeka kutoka 19.2% hadi 45.3%. Miongoni mwao, mnamo 2012, kwa sababu ya ujenzi wa kiwanda cha Renault Tangier, uwekezaji wa moja kwa moja wa kigeni ulivutia mwaka huo ulifikia kilele cha dirham bilioni 3.7.
Ufaransa ni chanzo kikubwa zaidi cha uwekezaji wa moja kwa moja kutoka Moroko. Pamoja na kuanzishwa kwa kiwanda cha gari cha Renault Tangier, Moroko hatua kwa hatua imekuwa msingi wa uzalishaji wa kigeni kwa kampuni za Ufaransa. Mwelekeo huu utadhihirika zaidi baada ya kukamilika kwa wigo wa uzalishaji wa Peugeot-Citroen katika Pikipiki mnamo 2019.
4. Faida za maendeleo ya tasnia ya magari ya Moroko
Katika miaka ya hivi karibuni, tasnia ya magari ya Morocco imekuwa moja ya injini za maendeleo ya viwanda. Hivi sasa kuna zaidi ya kampuni 200 zilizosambazwa katika vituo vikuu vitatu, ambazo ni Tangier (43%), Casablanca (39%) na Kenitra (7%). Mbali na eneo lake bora la kijiografia, hali thabiti ya kisiasa, na gharama ndogo za wafanyikazi, maendeleo yake ya haraka yana sababu zifuatazo:
1. Moroko imesaini makubaliano ya biashara huria na Jumuiya ya Ulaya, nchi za Kiarabu, Merika na Uturuki, na tasnia ya magari ya Moroko pia inaweza kuuza nje kwa nchi zilizo hapo juu bila ushuru.
Waundaji wa magari wa Ufaransa Renault na Peugeot-Citroen wameona faida zilizo hapo juu na kugeuza Moroko kuwa kituo cha uzalishaji wa gari cha bei ya chini kwa usafirishaji kwa Jumuiya ya Ulaya na nchi za Kiarabu. Kwa kuongezea, kuanzishwa kwa kiwanda cha kusanyiko la magari hakika kutaendesha kampuni za sehemu za mto kuwekeza na kuanzisha viwanda nchini Moroko, na hivyo kuendesha maendeleo ya mnyororo mzima wa tasnia ya magari.
2. Andaa mpango wazi wa maendeleo.
Mnamo 2014, Moroko ilipendekeza mpango wa kuharakisha maendeleo ya viwanda, ambapo tasnia ya magari imekuwa tasnia muhimu kwa Moroko kwa sababu ya thamani yake iliyoongezwa, mlolongo mrefu wa viwanda, uwezo mkubwa wa kuendesha gari na utatuzi wa ajira. Kulingana na mpango huo, ifikapo mwaka 2020, uwezo wa uzalishaji wa tasnia ya magari ya Moroko utaongezeka kutoka 400,000 hadi 800,000 ya sasa, kiwango cha ujanibishaji kitaongezeka kwa 20% hadi 65%, na idadi ya ajira itaongezeka kwa 90,000 hadi 170,000.
3. Toa ushuru fulani na ruzuku ya kifedha.
Katika jiji la magari lililoanzishwa na serikali (moja kila moja huko Tangier na Kenitra), ushuru wa mapato ya kampuni husamehewa kwa miaka 5 ya kwanza, na kiwango cha ushuru kwa miaka 20 ijayo ni 8.75%. Kiwango cha jumla cha ushuru wa mapato ya kampuni ni 30%. Kwa kuongezea, serikali ya Moroko pia inatoa ruzuku kwa wazalishaji wengine wa sehemu za magari wanaowekeza nchini Morocco, pamoja na sehemu ndogo 11 katika sehemu kuu nne za kebo, mambo ya ndani ya gari, stampu za chuma na betri za kuhifadhi, na ni uwekezaji wa kwanza katika tasnia hizi 11. -3 kampuni zinaweza kupokea ruzuku ya 30% ya kiwango cha juu cha uwekezaji.
Mbali na ruzuku zilizo hapo juu, serikali ya Morocco pia hutumia Mfuko wa Hassan II na Mfuko wa Maendeleo ya Viwanda na Uwekezaji kutoa motisha ya uwekezaji.
4. Taasisi za kifedha zitashiriki zaidi kusaidia maendeleo ya tasnia ya magari.
Mnamo Julai 2015, Benki ya Attijariwafa, Benki ya Biashara ya Kigeni ya Moroko (BMCE) na Benki ya BCP, benki tatu kubwa zaidi za Moroko, zilitia saini makubaliano na Wizara ya Viwanda na Biashara ya Moroko na Chama cha Viwanda na Biashara cha Moroko (Amica) kusaidia mkakati wa maendeleo wa tasnia ya magari. Benki hizo tatu zitatoa huduma za ufadhili wa fedha za kigeni kwa tasnia ya magari, kuharakisha ukusanyaji wa bili za wakandarasi wadogo, na kutoa huduma za ufadhili kwa uwekezaji na ruzuku ya mafunzo.
5. Serikali ya Moroko inakuza kwa nguvu mafunzo ya talanta katika uwanja wa magari.
Mfalme Mohammed VI alisema katika hotuba yake siku ya kutawazwa mwaka 2015 kwamba maendeleo ya taasisi za mafunzo ya ufundi katika tasnia ya magari inapaswa kukuzwa zaidi. Kwa sasa, taasisi nne za mafunzo ya vipaji vya tasnia ya magari (IFMIA) zimeanzishwa huko Tangier, Casa na Kennethra, ambapo tasnia ya magari imejilimbikizia. Kuanzia 2010 hadi 2015, talanta 70,000 zilifundishwa, pamoja na mameneja 1,500, wahandisi 7,000, mafundi 29,000, na waendeshaji 32,500. Kwa kuongezea, serikali pia inafadhili mafunzo ya wafanyikazi. Ruzuku ya mafunzo ya kila mwaka ni dirham 30,000 kwa wafanyikazi wa usimamizi, dirham 30,000 kwa mafundi, na dirham 15,000 kwa waendeshaji. Kila mtu anaweza kufurahiya ruzuku zilizo hapo juu kwa jumla ya miaka 3.
Kulingana na uchambuzi wa Kituo cha Utafiti wa Biashara cha Afrika, tasnia ya magari kwa sasa ndio tasnia muhimu ya upangaji na maendeleo katika serikali ya Moroko "Mpango wa Maendeleo ya Viwanda". Katika miaka ya hivi karibuni, faida anuwai kama mikataba ya faida ya biashara ya nje, mipango wazi ya maendeleo, sera nzuri, msaada kutoka kwa taasisi za kifedha, na idadi kubwa ya talanta za magari zimesaidia kukuza tasnia ya magari kuwa tasnia kubwa zaidi ya mapato nje ya nchi. Kwa sasa, uwekezaji wa tasnia ya magari nchini Moroko unategemea sana mkutano wa magari, na uanzishwaji wa mitambo ya mkutano wa magari utaendesha kampuni za mto kuwekeza nchini Moroko, na hivyo kuendesha maendeleo ya mnyororo mzima wa tasnia ya magari.
Saraka ya Wauzaji wa Vipuri vya Afrika Kusini
